Eğilmez: TL’nin değer kaybının nedeni dış güçler değil, iç güçler
12 Mayıs'tan bu yana TL'nin dolar karşısında yüzde 8,8 değer kaybetmesi nedeniyle Londra'da vadeli işlem ve opsiyon piyasası (VIOP) vadeli dolar ve euro kontratlarının faizi hızla yükselmeye başlayınca yatırımcıların gözdesi haline geldi.
Seçimden sonra Türk Lirası’nın (TL) değer kaybına göz yumulması, Londralı yatırımcıların yeni kazanç kapısı oldu. 12 Mayıs’tan bu yana TL’nin dolar karşısında yüzde 8,8 değer kaybetmesi nedeniyle Londra’da vadeli işlem ve opsiyon piyasası (VIOP) vadeli dolar ve euro kontratlarının faizi hızla yükselmeye başlayınca yatırımcıların gözdesi haline geldi.
Daha önce yıllık yüzde 50 civarında olan dolar kontratlarının swap faizleri yüzde 105’e yükselince haziran ayı için yüzde 82’ye, temmuz içinse yüzde 70’e çıktı. Euro kontratlarında ise yıllık faiz haziran ayı için yüzde 87’ye, temmuz için yüzde 70’e yükseldi. Böylece TL’nin değer kaybedeceğine dair öngörüde bulunarak 1-3 ay vadeyle shortlama (açığa satış) yapıp sattığı TL karşılığında dolar alıp parasına para katan yatırımcıların sayısı son günlerde hızla artmaya başladı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 2018 yılında TL’deki değer kaybının hızlanması üzerine Londra’daki yatırımcıların TL’ye ulaşımının önüne geçmek için birtakım önlemler açıklamıştı. BDDK, 2018 Ağustos’unda bankaların vadede TL alım yönünde gerçekleştirecekleri forward, opsiyon ve bu gibi swap dışındaki türev işlemlerinin en son hesapladıkları yasal öz kaynaklarının yüzde 25’ini geçemeyeceğine yönelik bir karar açıklamıştı. Açıklamada şöyle denilmişti:
“Bilindiği üzere bankaların yurtdışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan para swaplarından, işlemin başlangıç tarihinde spotta yurtiçi bankaların TL verip döviz aldıkları swap işlemleri ile yine bu mahiyetteki swap benzeri (spot + vadeli döviz işlemi) işlemler toplamının bankaların en son hesapladıkları yasal öz kaynaklarının yüzde 25’ini geçemeyeceği, bu minvalde mevcut aşımlar giderilinceye kadar yeni bir işlem yapılamayacağı, bu mahiyetteki vadesi gelen işlemlerin yenilenemeyeceği, söz konusu oranın günlük olarak solo ve konsolide bazda hesaplanacağı daha önce kararlaştırılmıştı. Bu defa, yukarıda belirtilen sınırlama kapsamına, bankaların vadede TL alım yönünde gerçekleştirecekleri forward, opsiyon ve bu gibi swap dışındaki türev işlemlerinin de dahil edilmesine karar verilmiştir.”
BDDK, daha sonra Nisan 2020’de oranı yüzde 1’e, mayıs ayında ise yüzde 0,5’e indirmişti. TL cinsinden tahvil ve kira sertifikası işlemlerinin takas operasyonlarının olumsuz etkilenmemesini ve TL cinsinden menkul kıymetlerin etkin ve verimli bir şekilde işlem görmesini teminen BDDK, ardından mayıs ayında sermaye piyasası mevzuatında tanımlanan Yabancı Merkezi Saklama Kuruluşları (YMSK) arasından BDDK tarafından belirlenecek olan kuruluşların, söz konusu sınırlamadan muaf tutulmasına karar verilmişti. Bu karara istinaden BDDK tarafından Euroclear Bank ve Clearstream Banking isimli kuruluşlar söz konusu sınırlamadan muaf tutulmuştu. Şimdi BDDK’nın yeniden bir karar alıp almayacağı merakla bekleniyor.